Don Miguel Ruiz, 1997’de yayınlanan Dört Anlaşma adlı kitabıyla tanınan çok satan bir yazardır. Dört Anlaşma, eski Toltek bilgeliğine dayanan kişisel özgürlük için pratik bir rehber sağlar. Kitap uluslararası çok satan kitaplar arasında yer aldı ve 10 yılı aşkın süredir New York Times çok satanlar listesinde yer aldı.
Dört Anlaşma şunlardır:
- Sözlerinizde kusursuz olun
- Hiçbir şeyi kişisel algılamayın
- Varsayımlarda bulunmayın
- Daima elinizden gelenin en iyisini yapın
Bu dört ilke bizi dünyayı algılama ve yorumlama şeklimizi değiştirmeye teşvik eder. İnançlarımızın ve eylemlerimizin sorumluluğunu alarak suçlamalardan ve gereksiz acılardan uzak bir hayat yaşayabiliriz.
Don Miguel Ruiz 2018’de Beşinci Anlaşma’yı yayınladı. Beşinci Anlaşma, orijinal kitabında yer alan temaların ve öğretilerin devamı ve genişletilmesi olarak hizmet vermektedir. Korkuyu, şüpheyi ve olumsuzluğu nasıl aşabileceğimize, özgün benliğimizi geri kazanabileceğimize ve neşeyle yaşayabileceğimize dair ek bilgiler sağlar.
Beşinci Anlaşmaya Genel Bakış
Don Miguel Ruiz’in Beşinci Anlaşması, 1997 yılında çok satan kitabı Dört Anlaşma’nın 2012 yılındaki devamı niteliğindedir. Her iki kitap da güney Meksika’nın eski Toltek halkından aktarılan Toltek bilgeliğini içeriyor.
Dört Anlaşma’nın önermesi, acılarımızın çoğunun, “Yeterince iyi değilim” gibi kendimiz hakkında bize söylenen yalanlara inanmaktan kaynaklandığıdır. Ruiz, kendimizi sınırlayıcı inançlardan kurtarmak için dört anlaşma benimsemeyi öneriyor:
- Sözlerinizde kusursuz olun
- Hiçbir şeyi kişisel algılamayın
- Varsayımlarda bulunmayın
- Daima elinizden gelenin en iyisini yapın
Beşinci Anlaşma’da Don Miguel Ruiz bu dört anlaşmayı genişletiyor ve beşinci bir anlaşma sunuyor: “Şüpheci olun ama dinlemeyi öğrenin.”
Beşinci anlaşma bizi sağlıklı şüpheciliği sürdürürken başkalarını dinlemeye ve açık fikirli olmaya teşvik eder. Körü körüne kabul, acıya yol açarken, körü körüne reddetme, öğrenmeyi ve bağlantıyı engeller. Beşinci anlaşmayla, hayatın derslerine açık kalarak duygusal ayırt etme pratiği yaparız.
Şüpheci Olun Ama Dinlemeyi Öğrenin
Beşinci Anlaşma’da Don Miguel Ruiz şüpheciliği ve eleştirel düşünmeyi teşvik ediyor. Her duyduğunuza hemen inanmamanızı tavsiye ediyor. Bunun yerine, açık kalarak ve mesaja açık kalarak önce dinleyin.
Ruiz, özellikle haberlerden ve medyadan duyduğumuz pek çok şeyin arkasında bir önyargı veya gündem bulunduğunu söylüyor. Gerçekler duyguları veya algıları manipüle etmek için çarpıtılabilir. Sansasyonelliğe kapılmak ya da yalnızca mevcut inançlarımızı doğrulayan şeyleri dinlemek kolaydır.
Beşinci Anlaşma bizi, duyduklarımızı gerçek olarak tamamen kabul etmeden önce sorgulamaya çağırıyor. Kaynağı düşünün ve iddiaları destekleyecek güvenilir kanıtlar arayın. Mesajı objektif bir şekilde analiz edene kadar kararınızı saklı tutun.
Aynı zamanda Ruiz, fikirleri hemen göz ardı etmemeniz veya gerçeği zaten bildiğinizi varsaymamanız konusunda da uyarıyor. Varsayımlarınıza ters düşebilecek farklı bakış açılarını ve gerçekleri duymaya açık olun. Önce dinle, sonra anla.
Derin dinleme pratiği yapmak, diğer kişinin nereden geldiğini gerçekten anlamanızı sağlar. Aynı fikirde olmanıza gerek yok, ancak yanıt vermeden önce onların bakış açısını anlamaya çalışın. Filtre balonunuzun dışındaki fikirleri düşünmek için direnmeden dinleyin.
Beşinci Anlaşma, dinlemeye açıklıkla dengelenen sağlıklı şüpheciliği teşvik eder. Her şeye inanmayın ama her şeyi de reddetmeyin. Duyduklarınızı sorgulayın, gerçekleri inceleyin ve öğrenmeye ve gelişmeye açık olun.
Hiçbir şeyi kişisel algılamayın
Beşinci Anlaşma’da Don Miguel Ruiz, başkalarının söylediklerinin ve yaptıklarının kendi gerçekliklerinin, algılarının ve hayallerinin bir yansıması olduğunu öğretiyor. Birisi size hakaret ettiğinde, size kızdığında, sizi yargıladığında veya kişisel görünen herhangi bir şekilde davrandığında aslında bunun sizinle hiçbir ilgisi yoktur. Davranışları sizin değil kendilerinin bir yansımasıdır.
Ruiz, insanların kendi rüyalarında ya da gerçekliğin öznel yorumunda yaşadıklarını açıklıyor. Birisi saldırgan bir şekilde davrandığında, kendi sorunlarını, önyargılarını ve inançlarını ortaya koyuyor demektir. Davranışları, onların eylemlerinin alıcısı olarak sizden çok, onların içsel durumları hakkında daha fazla bilgi verir. Birisi size kötü davranıyorsa, bu onun acı çektiğini veya bir şekilde içten içe hasar gördüğünü gösterir. Tepkileri nesnel gerçek değil, acılarının size yansımasıdır.
Olayları kişisel algılamayarak başkalarının yansıtmalarını içselleştirmekten kaçınırsınız. Onların olumsuzluğu, öz imajınıza zarar vermeden içinizden geçebilir. Davranışlarının sizin değerinizi veya kimliğinizi yansıtmaktan ziyade öznel deneyimlerinden kaynaklandığının farkındasınız. Size yönelik eleştiriyi, öfkeyi veya yargılamayı özümsemeden merkezde kalırsınız.
Olayları kişisel algılamaktan kaçınmak için, başkalarının size nasıl davranmayı seçtiğinden sorumlu olmadığınızı unutmayın. Eylemleri nesnel gerçekliği değil, kendi hayallerini yansıtıyor. Bunun sizinle ilgili olmadığını bilmenin içsel duygusal korumasından etkilenmezsiniz. Bu anlaşma, zor insanlar veya haksız muamele karşısında gönül rahatlığı bulmanıza yardımcı olur. Hiçbir şeyi kişisel algılamayarak başkalarının yansıtmalarından dolayı acı çekmekten kaçınırsınız.
Varsayımlarda Bulunmayın
Ruiz’in Beşinci Anlaşması’nın temel ilkelerinden biri varsayımlarda bulunmamaktır. Varsayımlarda bulunmak, tüm gerçekleri bilmeden olayların doğru olduğuna inanmak anlamına gelir. Varsayımlarda bulunduğunuzda, sınırlı veya yanlış bilgilere dayanarak sonuçlara varırsınız.
Ruiz, varsayımlarda bulunmanın yanlış iletişim, yanlış anlaşılmalar ve dramaya yol açtığını savunuyor. Kendi kendini sınırlayan inançlar, öfke ve üzüntü yaratır. “İnsanların her şey hakkında varsayımlarda bulunma ve bu varsayımların gerçek olduğuna inanma eğilimi vardır” diyor.
Bunun yerine Ruiz, olumsuz duygular ortaya çıktığında varsayımlarınızı kontrol etmenizi tavsiye ediyor. Kendinize şu soruyu sorun: “Bir varsayımda mı bulunuyorum yoksa bunu bir gerçek olarak mı biliyorum?” Çoğu zaman varsayımlarımız tamamen yanlıştır veya orantısızdır. Varsayımlarda bulunmayarak, gerçek olmayan veya önemli olmayan şeyler yüzünden acı çekmekten kaçınırsınız.
Varsayımlarda bulunmayı bırakmak için:
- Hemen sonuca vardığınızda kendinizi yakalayın
- Önünüzdeki gerçeklere objektif bir şekilde bakın
- Zihinleri okumayın veya niyetleri tahmin etmeye çalışmayın
- İçeriğin tamamını anlamak için açıklayıcı sorular sorun
- İnsanlara şüphe avantajını sağlayın
Varsayımlarda bulunmak sizi gerçeklerden ve iç huzurdan alıkoyar. Varsayımlarınızı askıya alarak kendinizi daha fazla bilgeliğe, anlayışa ve başkalarıyla bağlantı kurmaya açarsınız.
Her zaman yapabildiğinin en iyisini yap
Beşinci Anlaşma’da Don Miguel Ruiz bizi her zaman elimizden gelenin en iyisini yapmaya ve sonuçtan uzaklaşmaya teşvik ediyor. Bu anlaşma, hayatı tam olarak şu anda yaşamak ve geçmiş ya da gelecek hakkında endişelenmemekle ilgilidir.
Ruiz, “en iyimizin” an be an değiştiğini söylüyor; bunun kendimizi yargılamakla ya da mükemmelliği hedeflemekle ilgili olmadığını söylüyor. Belirli bir günde elimizden gelenin en iyisini yapmak, sağlığımıza, enerji seviyemize, dikkat dağıtıcı unsurlara, stres etkenlerine ve diğer birçok faktöre bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Bunaldığımızda veya odaklanmadığımızı hissettiğimizde yapabileceğimiz en iyi şey yavaşlamak, dinlenmek ve yenilenmek olabilir. Kendimizi canlı ve odaklanmış hissettiğimiz diğer günlerde, elimizden gelenin en iyisi büyük bir projeye %100 çaba göstermeyi içerebilir.
Önemli olan bugünün en iyilerini başka bir günle veya başka birinin standartlarıyla karşılaştırmamaktır. Tek amacımız tamamen mevcut olmak ve bu anda elimizden gelenin en iyisini yapmaktır. Ruiz, bugün hiçbir suçluluk, öfke veya pişmanlık duymadan her zaman elimizden gelenin en iyisini yaparak tutkulu ve iç huzur dolu bir hayat yaşayabileceğimizi söylüyor.
Sözlerinizde Kusursuz Olun
Don Miguel Ruiz, sözlerinizde kusursuz olmanın önemini vurguluyor; bu, doğru konuşmak ve dedikodudan, yalanlardan ve anlamsız gevezeliklerden kaçınmak anlamına gelir.
Ruiz, kelimelerin muazzam miktarda güç taşıdığını öğretiyor. Doğru konuştuğunuzda, sözleriniz gerçekle uyum sağlar ve bütünlüğünüzü güçlendirmenize olanak tanır. Ancak yalan söylediğinizde veya dedikodu yaptığınızda sözleriniz güvensizlik yaratır ve bu da ilişkilere ve topluluğa zarar verir.
Ruiz, kendinize söylediğiniz yalanların farkına varmak için kendi iç konuşmanızı incelemenizi tavsiye ediyor. Bu, zararlı iç diyalogları değiştirmenizi sağlar. Ayrıca kendinizi ve başkalarını eleştirmek yerine teşvik yoluyla onaylamak için kelimeleri olumlu bir şekilde kullanmayı teşvik ediyor.
Sözlerinizde kusursuz olmanın temel yönleri şunlardır:
- Sadece söylemek istediğinizi söyleyin: Abartı veya yanıltıcı iddialar olmadan kendinizi doğru bir şekilde ifade edin.
- Dedikodu ve gıybetten kaçının: Başkaları orada değilken onlar hakkında yargılayıcı konuşmaktan kaçının.
- Tutamayacağınız sözler vermeyin: Yetenekleriniz ve sınırlamalarınız konusunda dürüst olun.
- Şiddetsiz iletişim bulun: Başkalarına sözlü olarak saldırmadan kendinizi açıkça ifade edin.
- Olumlu konuşun: Kelimeleri insanları yıkmak yerine onları yüceltmek için kullanın.
Sözünüz kusursuz olduğunda, sözlü ve yazılı iletişiminiz gerçekle uyum sağlar ve ilişkileri olumlu yönde hareket ettirir. Güven oluşturur, yanlış anlamaları önler ve sağlıklı iletişimin gelişebileceği bir ortam yaratırsınız.
Hiçbir şeyi kişisel algılamayın
Don Miguel Ruiz’in üçüncü anlaşması bizi hiçbir şeyi kişisel algılamamaya teşvik ediyor. Bu, hakaretleri, eleştirileri, dedikoduları ve hatta iltifatları ciddiye almamak anlamına gelir.
Birisi bir hakareti paylaştığında genellikle kendi öfkesinden, acısından veya cehaletinden konuşuyordur. Sözleri aslında bizden çok kendileri hakkında bilgi veriyor. Olumsuzluklarını kişisel olarak algıladığımızda yalnızca kendimize zarar veririz.
Aynı şekilde övgü konusunda da dikkatli olmalıyız. İltifatlar egomuzu şişirebilir ve kibre yol açabilir. Olumlu geri bildirimleri şükranla kabul etmek daha sağlıklıdır, ancak bunun öz değerimizi tanımlamasına izin vermeyin.
Ruiz bizden, incitici sözler veya eylemlerde bulunmayarak “sosyal kusursuzluk” uygulamamızı istiyor. Bu olumlu bir dalgalanma etkisi yaratır.
Hiçbir şeyi kişisel algılamayarak duygusal özgürlük kazanırız. Bir zamanlar bizi kızdıran ya da üzen şeyler gücünü kaybeder. Açık bir muhakeme gücüyle tüm durumlara şefkatle yanıt verebiliriz.
Anahtar, başkalarının söylediklerinin ve yaptıklarının kendi hayallerinin veya gerçekliklerinin bir yansıması olduğunu anlamaktır. Biz izin vermediğimiz sürece gerçekliğimizi tanımlamaz. Tepkilerimiz kontrolümüz altındadır.
Ruiz’in belirttiği gibi, “Cehennem, her şeyi kişisel olarak algıladığın zamandır. Cennet, hiçbir şeyi kişisel algılamadığın zamandır.” Bu anlaşmaya uyarak gücümüzü başkalarına vermeyi bırakır ve yeryüzünde cenneti yaşamaya başlarız.
Varsayımlarda Bulunmayın
Dört Anlaşma’da Don Miguel Ruiz bize varsayımlarda bulunmamayı ve her zaman soru sormayı öğretiyor. Varsayımlar çoğu zaman yanlış iletişimlere, yanlış anlaşılmalara ve duyguların incinmesine yol açar. Tam bağlam ve anlayış kazanmak için soru sormadan başkaları veya durumlar hakkında bir şeyler varsaydığımızda, kendimizi sorunlara hazırlamış oluruz.
Ruiz bizi varsayımlarda bulunmak yerine soru sorma alışkanlığı kazanmaya teşvik ediyor. Soru sormak, bir şeyi veya birini tam olarak anlamakla gerçekten ilgilendiğimizi gösterir. Aynı zamanda diğer kişiye, dikkate almamış olabileceğimiz bilgileri açıklama ve bize sağlama şansı verir.
Varsayımlardan kaçınmak için sorabileceğimiz bazı soru örnekleri şunlardır:
- Bunu söylerken ne demek istiyorsun?
- Bu durumun tam bağlamı nedir?
- Olaylara kendi bakış açınızdan nasıl bakıyorsunuz?
- Kaçırdığım ya da tam olarak anlamadığım bir şey var mı?
- Mantığını bana açıklayabilir misin?
Soru sormak bizim açımızdan alçakgönüllü olmayı gerektirir. Başlangıçta her şeyi tam olarak anlamamaya, bilmemeye açık olmalıyız. Ancak resmin tamamını görmek, bir şeyi henüz tam olarak bilmediğimizi veya anlamadığımızı kabul etmenin geçici rahatsızlığına değer.
Varsayımlar çoğu zaman diğer kişi veya durumdan ziyade bizim ve kendi önyargılarımız hakkında daha fazla bilgi verir. Soru sorarak anlayış, bağlantı ve empati kazanırız. Ayrıca varsayımların doğurduğu söylentilerin, yanlış bilgilerin ve dramanın tuzaklarından da kaçınırız.
Soru sorma alışkanlığını geliştirmek pratik gerektirir çünkü bu, boşlukları doldurma ve varsayımlarda bulunma eğilimimize aykırıdır. Ancak pratik yaptıkça daha iyi iletişime, daha güçlü ilişkilere ve daha fazla bilgeliğe yol açar. Beşinci Anlaşmanın bizi çağırdığı hakikati arama ve anlama tarzının bir örneğidir.
Sonuç: 5 Anlaşmanın Bize Öğrettiği Şeyler
Don Miguel Ruiz’in yazdığı Beş Anlaşma, birçok insanın hayata ve ilişkilere yaklaşımı üzerinde büyük bir etki yarattı. Temel öğretiler bizi kesinlikle doğru olduğuna inandığımız şeylere şüpheyle yaklaşmaya, kişisel algılamamaya, varsayımlarda bulunmaktan kaçınmaya, her zaman elimizden gelenin en iyisini yapmaya ve sözlerimizde kusursuz olmaya teşvik eder.
Bu ilkeler, kendimizi acıya neden olan inançlardan ayırmayı öğrendiğimizde ortaya çıkan kişisel özgürlüğü, mutluluğu ve iç huzuru savunur. Kendi inanç ve düşüncelerimize olan bağlılıklarımızı sorgulayarak daha objektif bir bakış açısı kazanabiliriz. Yargılamalardan vazgeçmek bizi kendimize verdiğimiz acılardan kurtarır. Bu basit ama derin yönergelere göre yaşamak, kendi duygularımızı ve algı yetilerimizi kontrol altına almamızı sağlar.
Beş Anlaşma, iletişimde netliği artıran bir davranış kuralları ve varoluş biçimi sağlar. Bu ilkeleri takip etmek başkalarıyla ve kendimizle etkileşim şeklimizi dönüştürür. Hayali hafiflemeleri veya yaralanmaları bırakmak, duygusal enerjimizi ve refahımızı korur. Başkalarının ne yaptığına ya da ne düşündüğüne dair varsayımlardan kaçınmak, yanlış anlamaları ve çatışmaları azaltır. Genel olarak bu öğretiler, zorluklar karşısında bile daha fazla bilgelik, şefkat ve iç huzurla yaşamamızı sağlar.
Özetle, Beş Anlaşma kişisel gelişimi mümkün kılan, bizi gereksiz acılardan kurtaran ve başkalarıyla sevgi dolu bağ kurmayı teşvik eden ebedi bilgeliği aktarır. Kitap dünya çapında milyonlarca hayatı olumlu yönde etkilemeye devam ediyor. Bu ilkeleri her gün uygulamak, daha fazla farkındalık, içgörü, iç huzur ve doyumla yaşamamızı sağlar.
Evcilleştirme süreci ve bize öğretilen semboloji sayesinde doğal insan eğilimlerimizi kaybediyoruz.
Her gün zihnimiz toplumdan ve çevremizdeki insanlardan etkilenir. Ebeveynlerimiz ve çevremiz bize ne öğrendiklerini ve neye inandıklarını öğretir ve bu inançları üstlendiğimizde evcilleşiriz.
Ancak evcilleştirmeden önce, öz bilinç veya öz yargılama olmadan normal eğilimlerimize devam ederiz. Yani doğduğumuz andan itibaren keşfetme, yaratma, yeme vb. eğilimlerimiz vardır ve bu eğilimlere göre sorgusuz sualsiz hareket ederiz.
Yürümeye başlayan çocuğa ulaştığımızda, çok şişman olduğumu düşünmeden çıplak ve kaygısız bir şekilde dolaşırız ve yanlış renklerle boyadığımı düşünmeden yaratıcılığımızı ifade ederiz. İhtiyaçlarımızı ve içgüdülerimizi yerine getirmeye çalışırız, çünkü bu bizi mutlu eder.
Yavaş yavaş, semboloji ile tanışırız ve yetiştirilme tarzımız sırasında bize öğretilen sembolleri kendimizi ve birbirimizi yargılamak ve cezalandırmak için kullanırız.
Ama sembolojiye ihtiyacımız var – kendimizi bu şekilde ifade ediyoruz. Bu, kullandığımız kelimelerin, ses ve yazı yoluyla iletişim kurmak için belirli bir anlam verdiğimiz grafik semboller olduğu anlamına gelir.
Bununla birlikte, büyürken maruz kaldığımız ve öğrettiğimiz semboloji, kültürel ve sosyal değerler ve normlarla yüklüdür.
Bu şekilde, belirli değerlere ve normlara uygun olarak nasıl olmamız gerektiğini de öğreniriz ve bu normları ölçmek için yanlış ve doğru, şişman ve zayıf, güzel ve çirkin vb. soyut kavramları kullanırız.
Örneğin, iyi bir Hıristiyan olmak için her Pazar kiliseye gitmemiz gerektiğini ya da mutlu bir yaşam sürmek için sıska, akıllı ve güzel olmamız gerektiğini öğrenebiliriz.
Ne yazık ki, çoğumuz kendimizi ve başkalarını farklı sembolojinin gerekliliklerini yerine getirmediğimiz için yargılıyor ve cezalandırıyoruz ve zamanla, normal insan eğilimlerimiz doğrultusunda davranma yeteneğimizi kaybediyoruz – hepimizin içindeki bilinçsiz yürümeye başlayan çocuk.
Bilgimiz ve gerçeğimiz semboloji yoluyla göreceli hale gelir.
Büyüdükçe birbirimizle ve kendimizle anlaşmalar yaparız. Anlaşmalardan biri, son göz açıp kapayıncaya kadar öğrendiğimiz gibi, dil gibi iletişim kurabileceğimiz belirli sembolojileri paylaşmaktır. Şu anda okuduğunuzu veya duyduğunuzu ancak kelimelerin anlamı konusunda yazarla aynı fikirde olduğunuz için anlayabilirsiniz.
Ancak burada anahtar kelime “katılıyorum” – bu evrensel gerçekle ilgili değil. Bize öğretilen semboloji, sembollerin mutlak gerçek olduğu için değil, belirli bir değere veya anlam taşıdığına hemfikir olduğumuz için doğru geliyor.