Karma, kelimenin tam anlamıyla “eylem” anlamına gelen Sanskritçe bir kelimedir. Niyet ve eylemlerin geleceği etkilediği manevi neden-sonuç ilkesini ifade eder. Karma, Hinduizm, Budizm, Jainizm ve Sihizm gibi Hint dinlerinde temel bir kavramdır.
Karma teorisi eski Hindistan’da ortaya çıktı ve ilk olarak eski Sanskritçe felsefi metinlerin bir koleksiyonu olan Upanishad’larda açıklandı. Temel fikir, hem iyi hem de kötü eylemlerimizin gelecekteki koşullarımızı belirlemesidir. Özünde karma, mevcut yaşamdaki veya geçmiş yaşamdaki eylemlere dayanarak bu yaşamdaki veya sonraki yaşamdaki ödülleri veya cezaları dağıtır.
Karma teorisine göre her eylemin sonuçları vardır ve eylemlerimizden elde edilen karma, yeniden doğuşumuzu ve gelecekteki deneyimlerimizi belirler. İyi işler olumlu sonuçlara, kötü işler ise acılara yol açar. Karma hem olumlu hem de olumsuz olabilir. İyi karma, şefkat, cömertlik ve doğruluk gibi olumlu eylemler yoluyla biriktirilir. Kötü karma açgözlülük, nefret ve bencillikten kaynaklanır.
Geçmişteki eylemler mevcut koşulları şekillendirir ve mevcut eylemler geleceği şekillendirir. Karma, bir tanrı tarafından dağıtılan bir ödül veya ceza sistemi değil, daha ziyade doğal ve kişisel olmayan bir ahlaki neden-sonuç yasasıdır. Farkındalık uygulayarak ve akıllıca seçimler yaparak karmamızı ve dolayısıyla geleceğimizi olumlu yönde etkileyebiliriz.
Karma’nın Amacı
Karma sonuçta ruhsal gelişim ve evrim için bir araçtır. Doğu geleneklerine göre karma ve reenkarnasyon döngüsünün tüm amacı, ruhun sonunda döngüyü aşması ve moksha’ya veya özgürlüğe ulaşmasıdır. Karma, samsara’nın hayali alanında faaliyet göstererek ruhları ölüm ve yeniden doğuş çarkına bağlar. Karmanın deneyimlenmesi yoluyla ruh yavaş yavaş gerçek ilahi doğasına uyanır ve bu acı diyarından kaçış arar.
Upanişadlara ve Vedantik felsefeye göre insan deneyimi, ruhun kendi ilahi özü hakkındaki cehaletinden kurtulması anlamına gelir. Ruh, egoyla ve bedenin ve zihnin geçici araçlarıyla özdeşleşir, onun gerçek doğasını ebedi, değişmeyen bilinç olarak unutur. Ruh cehalet içinde kaldığı sürece karma üretmeye ve döngüye bağlı kalmaya devam eder. Ruhun karmik borç ve takıntılarından kurtulmak için iyi işler yapması, ahlaklı yaşaması, ilahi vasıfları geliştirmesi, bilgelik kazanması gerekir. Yanılsamanın tüm perdeleri kaldırıldığında, ruh Mutlak’la tekrar birleşir ve özgürleşmeye ulaşır.
Dolayısıyla karmanın nihai amacı bir öğretmen ve rehber olarak ruhu kendi tanrısallığını tanımaya teşvik etmektir. Ortaya çıkan her durumu bilgelikle karşılayan ruh, deneyim yoluyla gelişir, egonun üstesinden gelir ve onun doğasında olan aydınlanmaya uyanır. Karma, ruhun kendi cehaletinden kurtulmasını sağlayan şefkat, alçakgönüllülük, dürüstlük, öz disiplin ve ayırt etme yeteneği gibi erdemleri geliştirmesini sağlar. Ancak yanılsama yok edildiğinde ruh İlahi Olanla yeniden birleşebilir. Dolayısıyla karma, bir kişiyi en yüksek manevi potansiyeline ulaşacak ve kendini gerçekleştirmeye ulaşacak şekilde yükseltmeyi amaçlamaktadır.
Karmik Borç ve Yaptıklarımızın Geri Dönmesi
Karmik ceza olarak da bilinen karmik borç kavramı, önceki yaşamlarımızda yaptığımız olumsuz eylemlerden dolayı bu yaşamda karşılaştığımız sonuçları ifade eder. Esasen, eğer geçmiş yaşamlarımızda kötü karma biriktirmişsek, ruhsal olarak ilerlemek için bu karmik borcumuzu geri ödemeliyiz.
Olumsuz davrandığımızda (düşüncelerimiz, sözlerimiz veya eylemlerimizle başkalarına zarar verdiğimizde) manevi bir borca gireriz. Karma ilkesi, harekete geçirdiğimiz nedenlerin etkilerini eninde sonunda deneyimlememiz gerektiğini belirtir. Herhangi bir borç gibi, karmik borçlarımız da görmezden gelinirse ortadan kaybolmaz. Onlardan kurtulabilmemiz için bunların geri ödenmesi gerekiyor.
Karmik borcun geri ödenmesi çeşitli şekillerde gerçekleşir. Bazen bu yaşamda intikam görevi gören zorluklarla, engellerle veya dezavantajlarla karşılaşabiliriz. Kronik hastalıklarla, yoksullukla, işlevsiz ilişkilerle veya diğer zorluklarla mücadele edebiliriz. Bunlar, bize borçlarımızı dayanıklılık, bağışlama ve inanç yoluyla geri ödeme fırsatı sunan karmik borçlarımızın fiziksel tezahürü olarak görülebilir.
Bazıları için karmik intikam, olumsuz bir eylemden sonraki anlarda, günlerde veya yıllarda, hemen gerçekleşir. Hiç birisiyle sert bir şekilde konuştuğunuz ve bunun vicdanınıza ağır bir suçluluk duygusu yüklediği oldu mu? Hissettiğin rahatsızlık doğanın gidişatını düzeltme yöntemidir. Çoğu zaman, olumsuzlukları telafi etmek için düzeltmeler yapmak ve olumlu eylemlerde bulunmak rahatlama getirir.
Karmik borç kavramı her düşüncede, sözde ve eylemde farkındalığın önemini vurgulamaktadır. İntikam fikri zor görünse de amacı cezalandırma değil öğrenme ve gelişmedir. Başkalarına karşı şefkat ve dikkatli farkındalıkla eski karmik kalıpları kesintiye uğratabilir ve manevi ideallerimizle uyumlu yeni yollar yaratabiliriz. Karmik borçlarımız bize hafif yürümemizi, nazik davranmamızı ve dünyaya daha fazla ışık yaymak için çabalamamızı hatırlatır.
İyi Karma biriktirmek
Karma genellikle bir ceza ve ödül sistemi olarak algılanır, ancak onun daha yüksek amacı ruhsal gelişimdir. İyi karmayı bilinçli olarak geliştirerek ruhumuzun evrimini hızlandırabiliriz.
İyi karma yaratmanın en etkili yolu koşulsuz nezaket, şefkat ve hizmet uygulamaktır. Karşılığında hiçbir şey beklemeden özverili cömertlik eylemleri gerçekleştirmek, egomuzu eritmemizi ve tüm varlıklarla olan bağlantımızı fark etmemizi sağlar. Olumlu niyetlerimiz ve eylemlerimiz dışarıya doğru dalgalanarak dünyayı neşelendirecek.
Eylemlerimizin ardındaki zihniyetimizi ve niyetimizi kontrol etmek de önemlidir. Övülme, şöhret ya da bencil kazanç arzusuyla yapılan eylemler iyi karmaya yol açmaz. İyi işleri saf niyetle, mümkün olduğunda isimsiz ve sessizce yapmalıyız. Alçakgönüllülük, minnettarlık ve özveri ruhu, eylemlerimizin karmik meyvelerini çoğaltır.
Günlük iyilik eylemleri (bir gülümseme, yardım eli veya cesaret verici bir söz) küçük görünebilir, ancak kümülatif bir etkiye sahiptir. Gönüllü olma, hayır kurumlarına bağışta bulunma, adaleti savunma, başkalarını affetme, rastgele iyilik yapma ve karanlık durumlarda ışık yayma fırsatlarını arayabiliriz.
Dürüstlük, dürüstlük ve şefkatle yaşamak, daha yüksek manevi amacımıza uyum sağlamamızı sağlar. Bencillikten özveriliğe geçiş yaptıkça, negatif karma yaratmayı bırakır ve muazzam iyi karma üretiriz. Böylece ruhlarımız her yaşamda daha da yükselir, ta ki sonunda İlahi olanla yeniden birleşene kadar.
Karma Yoga
Karma yoga, sonuçlara veya sonuçlara bağlı kalmadan harekete geçme uygulamasıdır. Bu, Lord Krishna’nın Arjuna’ya ödül veya tanınma arayışına girmeden görevlerine uygun şekilde hareket etmesini söylediği Bhagavad Gita’daki öğretilerden kaynaklanmaktadır.
Gita’ya göre kişi yalnızca eylem uğruna, Tanrı’ya veya Yüce Varlığa adanma olarak hareket etmelidir. Kişi, emeğin meyvelerini arzulamadan doğru eyleme odaklanarak, bağlanmama ve ruhsal özgürleşme durumuna ulaşabilir. Bu özverili hizmet ve tarafsızlık uygulaması, disiplin ve manevi bilgelik gerektirir.
Karma yoganın amacı, kişinin kendisini sonsuz arzu döngüsünden ve onun gerçekleşmesinden kurtarmaktır. Eylemlerimiz için sürekli olarak ödül aradığımızda egoyu ve onun dünyevi hırslarını güçlendiririz. Ancak sonuçlarla özdeşleşmeden, saf niyetlerle hareket edersek egolarımız çözülür ve kendimizi ilahi iradeye hizalarız. Bu, moksha’nın veya ruhsal aydınlanmanın yolunu açar.
Karma yoga hayatın her alanına uygulanır. Kişi bunu işyerinde, başkalarına hizmet ederek, hatta günlük işlerde ve rutinlerde bile uygulayabilir. Herhangi bir görev, övgü veya fayda düşünülmeden bir teklife dönüşebilir. Sonuçtan vazgeçerken elinden gelenin en iyisini yapmak, zihni bağlanmama konusunda eğitir. Sonunda, dışsal eylemler içsel dinginlik ve bilgelikle aynı hizaya gelir.
Başlangıçta zorlayıcı olsa da karma yoga büyük bir özgürlüğe ve neşeye yol açar. Egonun engellemediği amaca yönelik bir yaşam yaratır. Özverili hizmete odaklanarak dünyevi kaygıları aşar ve ilahi doğamızı keşfederiz. Karma yoganın yolu gerçekten benliğin ve Yüce Olanın gizemlerini açığa çıkarır.
Karma ve Reenkarnasyon
Reenkarnasyon kavramı birçok Doğu dini ve felsefesindeki karma teorisiyle karmaşık bir şekilde bağlantılıdır. Yeniden doğuş ve reenkarnasyon döngüsü, ruh ruhsal aydınlanma yoluyla dünyevi varoluştan özgürleşinceye kadar devam eder. Geçmiş yaşamlarda biriken karma, kişinin ailesi, ömrü ve sosyal statüsü gibi konular da dahil olmak üzere yeniden doğduğu koşulları belirler.
Karmik görüşe göre ruh, karma’yı bir varoluştan diğerine taşıyarak farklı bedenler ve yaşamlar aracılığıyla reenkarnasyona devam eder. İyi işler ve erdem, olumlu karmaya ve olumlu yeniden doğuşlara yol açarken, zararlı eylemler ve ahlaksızlıklar, kötü karmaya ve gelecek yaşamlarda zorluklara neden olur. Acı çekmek, önceki enkarnasyonlardan kaynaklanan olumsuz karmanın doğal bir sonucu olarak görülüyor. Yeniden doğuş döngüsünden çıkmak için kişi, manevi disiplin ve kendini gerçekleştirme yoluyla ruhunu tüm karmik kalıntılardan arındırmalıdır.
Moksha veya kurtuluş, bireysel ruh dünyevi karmik karışıklıklarını aştığında ve ilahi olanla birliğe ulaştığında elde edilir. Moksha’ya ulaşan aydınlanmış varlıkların tüm karmalarını çözdüğüne ve kendilerini reenkarne olma ihtiyacından kurtardıklarına inanılır. Onların saf bilinçleri, yeni bir bedende yeniden doğmak yerine evrensel bilince karışır.
Karma ve reenkarnasyon doktrini, etik davranış ve ruhsal çaba için bir temel sağlar. Karma, uzlaşıncaya kadar yaşamlar boyunca devam ettiğinden, bireyleri eylemlerinin sorumluluğunu almaya teşvik eder. Mevcut yaşamda erdemli bir şekilde yaşayarak ve zararlı karmayı en aza indirerek, kişi gelecekteki yeniden doğuşlarını ve nihai kurtuluşlarını etkileyebilir.
Karma ve Sebep-Sonuç Yasası
Karma kavramı, evrensel neden-sonuç yasasıyla derinden iç içe geçmiştir. Bu yasa, her etkinin eşit ve zıt bir tepkiye sahip olduğunu belirtir. Harekete geçtiğimizde gelecekte filizlenecek bir tohum ekmiş oluyoruz. Yeşerecek meyveler ektiğimiz tohumlara karşılık gelecektir.
Karma, ekim ve hasat etik yasasına göre çalışır. Nezaket, şefkat ve pozitiflik tohumları ekersek neşe, uyum ve iyi şansın meyvelerini toplarız. Ancak zararın, olumsuzluğun ve incinmenin tohumlarını ekersek, bunların yıkıcı meyvelerini topladığımızı görürüz.
Dünyaya verdiğimiz enerji eninde sonunda bize geri dönecektir. Eylemlerimizi bilinçli olarak seçerek ve yüksek benliğimizden hareket ederek karmamızın sorumluluğunu üstlenebiliriz. Gelecekteki deneyimimizi her an nasıl düşünmeyi, konuşmayı ve hareket etmeyi seçtiğimizle şekillendiririz.
Sebep-sonuç dinamiğini anlamak hayatımızın sorumluluğunu almamızı sağlar. Kendimizi gerçekliğimizin yaratıcıları olarak görmeye başladık. Ne ekersek onu biçeriz, dolayısıyla hasadımızı değiştirmek istiyorsak ektiğimiz tohumları değiştirmeliyiz.
Karma yasası, kişisel ustalık ve ruhsal gelişim için bir fırsat sağlar. Eylemlerimizi bilgelik, gerçek ve sevgiyle uyumlu hale getirmeyi bilinçli olarak seçebiliriz. Bu erdemleri yaşayıp soludukça ruhsal olarak gelişiriz. Ruhlarımız tüm insanlığı yücelten ışık araçları haline gelir.
Karmik Kalıpların Üstesinden Gelmek
Karma sıklıkla bizi yaşam boyu süren acı veya şans döngülerine bağlayan değişmez bir güç olarak tasvir edilir. Ancak manevi görüş, karmik kalıplarımızı bilinçli olarak şekillendirme gücüne sahip olduğumuzu ortaya koyuyor. Geçmişteki eylemler şimdiki koşullarımızı yaratmış olsa da, şu anda nasıl tepki vereceğimizi seçebilir ve yeni bir gelecek için tohum ekebiliriz.
Anahtarlardan biri bizi sıkışıp tutan olumsuz kalıpları ve koşullanmaları tanımaktır. Yaygın karmik tuzaklar arasında sürekli suçluluk, öfke, yargılama, açgözlülük, kıskançlık ve gurur bulunur. Bu durumları alışkanlıkla yeniden yaşıyoruz, aynı deneyimleri tekrar tekrar yaratıyoruz.
Özgürleşmek için kalıplarımıza bilinçli farkındalık getirmeliyiz. Kendimizi eski kalıplara düşerken bulduğumuz her seferde durabilir, derin nefes alabilir ve düşünebiliriz. Bilgelik ve irade gücümüzle olağan tepkilerimizden kaçınabilir, bunun yerine şefkatle karşılık verebiliriz. Bu yavaş yavaş yeni sinir yolları inşa ederek refleksif eğilimlerimizi yeniden düzenler.
Daha yüksek zihin durumlarını çağırmak için dua, meditasyon ve mantraları da kullanabiliriz. Karmik bagajı salıverme niyetini belirlemek, olmak istediğimiz kişiyi hayal etmemizi sağlar. Özverili hizmet yapmak, enerjiyi başkalarına yönlendirerek kendimize yönelik olumsuz saplantıyı ortadan kaldırır.
Sonuçta karmik kaderimizi yeniden yazmak mümkün. Geçmişe bağlı değiliz ya da eski kimliklere hapsolmuş değiliz. Her an, sınırlama yerine özgürleşmeyi seçme gücüne sahibiz. Zihne hakim olarak ruhumuzun gidişatını yönlendirebiliriz.
Karma’ya Modern Bakış Açıları
Karma eski bir manevi kavramdır, ancak bilim ve psikoloji anlayışımız derinleştikçe modern bakış açıları da gelişmiştir. Geleneksel karma görüşlerine ilişkin bazı güncellemeler şunlardır:
Karma, reenkarnasyon gibi doğaüstü kavramları içerse de, bazı modern düşünürler bunu doğalcı bir şekilde yorumlamaya çalışmaktadır. Karmayı mistik bir güçten ziyade eylemlerimizin psikolojik sonuçlarına ilişkin bir metafor olarak görüyorlar. Olumlu davranırsak zihinsel şefkat alışkanlıklarımızı güçlendirebilir. Eğer kötü davranırsak, gelecekteki kötü davranışlara yönelik eğilimler geliştiririz.
Sinirbilim araştırmaları, tekrarlayan eylemlerin beyindeki alışkanlıklar ve kişilikle ilgili sinir yollarını şekillendirdiğini gösteriyor. Bazıları bununla karmanın nasıl işleyebileceği arasında paralellikler kuruyor; eylemlerimiz kim olacağımızı şekillendiren eğilimleri oluşturuyor.
Evrimsel psikoloji, fedakarlığın doğal seçilim tarafından tercih edilebileceğini öne sürüyor. Nazik davranmanın, bireye sağladığı faydalar hemen görülmese bile toplumlara ve gruplara faydaları olabilir. Bu, karmanın bencilliğin görünmeyen yollarla nasıl sonuç verebileceğine yaptığı vurguyla yankılanıyor.
Olasılık araştırması, iyi eylemlerin kişinin gelecekte olumlu olayların yaşanma olasılığını gerçekten artırabileceğini gösteriyor. Nezaket eylemleri sosyal bağlantıları ve güveni güçlendirerek daha fazla fırsatın önünü açar. Bu, karmanın asil eylemlerin meyve verdiği görüşüyle örtüşüyor.
Genel olarak karma, kanıtlanmamış metafizik varsayımlara dayanırken, bakış açısının unsurları insan psikolojisi ve davranışı hakkındaki modern bilimsel bulgularla uyumludur. Geleneksel karmik inançlar doğrulanmamıştır ancak bugün hala etik bir yaşam sürmek için ilham kaynağı olabilir.
Karma’yı Pusula Olarak Kullanmak
Karma, bizi daha yüksek amacımıza ve ruhsal gelişimimize doğru yönlendirecek bir iç pusula görevi görebilir. Yaşamlarımızda ortaya çıkan koşulları dikkatli bir şekilde gözlemleyerek, bunların içinde yer alan karmik dersler ve içgörüler üzerinde derinlemesine düşünebiliriz.
Karma, öz yansımayla geçmiş eylemlerimize ve kalıplarımıza bir ayna sağlar. Sınırlayıcı davranışlardan kurtulmamızı ve bunun yerine bilgeliği ve şefkati geliştirmemizi sağlayarak, kişisel gelişim fırsatlarını vurgular. Kendimize şu gibi sorular sorabiliriz:
Çevremde olup bitenler geçmiş düşüncelerime, sözlerime veya eylemlerime neler yansıtıyor?
Şu anda yaşadığım herhangi bir acıya hangi olumsuz kalıplar yol açmış olabilir?
Mevcut zorluklarıma anlayış ve zarafetle nasıl yanıt verebilirim?
Karma aynı zamanda ilişkilerimizin sağlığını da yansıtır. Hayatımızdaki insanların nitelikleri çoğu zaman kendi karmik durumumuzu gösterir. Uyumlu ilişkiler iyi niyetimizi yansıtırken, zor ilişkiler geçmişteki umursamazlığımızı veya telafi gerektiren bencilliğimizi ortaya çıkarabilir. Böylece pozitifliği beslemek için gelecekteki davranışlarımızı geliştirebiliriz.
Daha geniş bir ölçekte, dış koşullarımızdaki dalgalanmalar biriktirdiğimiz karmik enerjileri açığa çıkarır. Ciddi davalarla karşı karşıya kalmak, geçmişteki beceriksizliğin düzeltilmesi gerektiğini gösterir. Bolluk dönemleri geçmişteki cömertliğin meyve vermeye başladığını gösterir. Hayatın iniş ve çıkışlarını kendi karmamızın bize yansıdığı şekilde yorumlamak öfke yerine tevazu doğurur.
En önemlisi, dharma’mızı veya daha yüksek amacımızı aydınlatan karmik ipuçlarını kavrayabiliriz. Neden belirli yetenek ve ilgilerle doğduğumuzu anlamak, dünyaya nasıl hizmet edebileceğimizi ortaya çıkarır. Kalbimizi harekete geçiren ve anlam getiren şeylere kulak vermek, enerjimizi maksimum fayda için nereye yönlendirebileceğimizi ortaya çıkarır. Dharma’mıza uyum sağlamak, en asil karmamızı yaşamamıza olanak tanır.
Sonuç olarak, karma doktrininin amacı yargılamak değil, rehberlik etmektir. Rolü cezalandırıcı değil, aydınlatıcıdır. Kişisel farkındalık ve bilgelik yoluyla karma, bizi -bu yaşamda ve ötesinde- daha büyük ruhsal yükseliş durumlarına istikrarlı bir şekilde ilerleten şefkatli, düzeltici bir güç haline gelir.
Ne ekersen onu biçersin sözü katmanın özeti sanırım